Ga naar de inhoud

Goud

De zoektocht naar goud in Nieuw Guinea werd gevoed door spectaculaire goudvondsten in het Australische gedeelte van Nieuw Guinea. In het stroomgebied van de rivier Bulolo bleek zoveel goud afgezet dat hier jarenlang een lucratieve goudwinning onderhouden werd. Om dit efficient te kunnen doen werd gebruik gemaakt van vliegtuigen om grote baggermolens op te bouwen in het moeilijk bereikbare binnenland.

Malum Nalu: Origins of PNG Forest Products and hydro power in Bulolo
Baggermolen (dredge) om goud te winnen, foto PNG Forest Products

Goud komt in de natuur in twee vormen voor : primaire ertsen en afzettingen in rivieren waarbij het primaire erts is afgesleten en meegevoerd met het water (alluviaal goud). Voor de vorming van primaire ertsen moet er geologisch sprake zijn van vulkanisch gesteente (stollingsgesteente). De centrale bergrug van Nieuw Guinea bestaat uit een combinatie van sedimentair gesteente (waar geen goud voorkomt) en stollingsgesteente.

Maar op veel plekken waar dergelijke apparatuur niet ingevlogen en opgebouwd kon worden, wordt met kleine sluisboxen gewerkt. Riviermodder wordt door een goot geleid waarbij het zwaardere goud op de bodem bezinkt. Deze manier van goud zoeken wordt tot op de dag van vandaag toegepast, ook in het stroomgebied van de Becking rivier.

Illegale goudwinning aan de bovenloop van de Becking rivier, BBC news

De goudvondst bij Bulolo betrof grotendeels alluviaal goud. De primaire ertsen rondom Bulolo waren al grotendeels weggesleten, vandaar ook de grote opbrengst uit het afgezette goud. Maar soms werden in Nieuw Guinea ook primaire ertsen gevonden van betekenis. Bij een expeditie in 1936 van de zoon van de latere president Colijn, werd de top van de Carstenz berg beklommen. Hierbij viel het de bergbeklimmers op dat een nabijgelegen berg veel erts bevatte waaronder koper en goud. Maar het was zo’n afgelegen gebied dat het onmogelijk werd geacht dat dit te exploiteren zou zijn, ze vergeleken het met het vinden van goud op de maan.

Even if the ore should prove to occur in large quantities, an economical exploitation will hardly be possible owing to the remote position of the locality. The cost of transport would be too high

Expeditie verslag 1936
Foto van de 1936 expeditie
Ertsberg vandaag (foto Jelle Veyt)

Toen Nieuw Guinea na de Tweede Wereldoorlog overging naar Indonesisch bestuur, werd de belangstelling gewekt van een Amerikaans mijnbouwbedrijf. Een nieuwe verkenning in de jaren zestig bevestigde het bestaan van gouderts bij de Carstensberg. Met de voortgeschreden technische mogelijkheden , werd dit nu wel economisch winbaar geacht. Dit alles leidde tot een van de grootste goud- en kopermijnen ter wereld : de Grasberg of Freeport mijn.

In het gebied waar de Billitonmaatschappij haar expedities heenstuurde werd alluviaal goud gevonden waarbij er een opbouw leek te zijn van west naar oost. Hoe dichter bij de grens van Papoe Nieuw Guinea, hoe meer er aangetroffen werd. De laatste expeditie van 1939 meende dat de meest oostelijke bergtop op Nederlands grondgebied, de Antares, wel eens de bron kon zijn van het goud.

Een latere expeditie in 1959 zal uiteindelijk het gebied rondom de Antares verkennen om te constateren dat ook daar geen goud van betekenis gevonden word. De zoektocht op Nederlands grondgebied lijkt in het oosten geen succes te kennen. Maar het alluviale goud moet toch ergens vandaan komen.

Het zal duren tot 1968 voordat op het grondgebied van Papoea Nieuw Guinea koper en goudertsen ontdekt worden bij de berg Fubilan. Deze is gelegen aan de rivier Ok Tedi. Uitlopers van deze rivier kruisen het grensgebied waar ook de Billitonmaatschappij gezocht heeft naar goud. Ok Tedi blijkt een tweede Freeportmine te zijn en een rijke bron van primair erts.

Translate »